نورانی‌پور: دنیای امروز تشنه حقیقت است و مستند سیراب‌گر این تشنگی

به گزارش خبرنگار سفیرفیلم، سومین جلسه از سیر جدید حلقه نقد فیلم سفیر با حضور بهروز نورانی پور، مستندساز برگزار شد. در این جلسه که با حضور جمعی از علاقمندان مستعد به مستندسازی در مجموعه سفیرفیلم تشکیل شد، مستند «جنایت در سکوت» اثر تقدیرشده نورانی پور به نمایش درآمد و سپس نقد و بررسی شد.

در ادامه نورانی پور پیرامون مراحل و نحوه ساخت این مستند و موضوع «سوژه یابی در مستند» به بیان سخنانی پرداخت. وی بیان داشت: «مبحث سوژه یابی نیاز به بحث فراوان دارد. نگاه شما به جامعه پتانسیل های مختلفی را برای یافتن سوژه های جذاب ساخت مستند برای شما فراهم می کند. به اعتقاد من جامعه امروز کشش داستان را ندارد. داستان به ترتیبی که ما به سراغ آن می رویم جز در مواردی استثنا در اکثر موارد کلیشه ای و تکراری است. سینمای داستانی هم به نحوی دیگر به انحطاط گرفتار شده است.»

noranipour

این مستندساز دنیای امروز را تشنه حقیقت دانست و افزود: «مستند می تواند سیراب گر این تشنگی باشد. مردم دوست دارند که کاراکتر مورد علاقه شان را در قابی حقیقی ببینند نه در داستانی ساختگی. توصیه من به دوستان برای یافتن سوژه، «سفر» است. سفر به مستندساز خیلی کمک میکند. به تجربه او و بالا رفتن شناخت و معرفت او نسبت به همه چیز. اما در آخر بدانید که خود سوژه به دنبال شما خواهد آمد.»

وی در پاسخ به این سوال که «آیا شما گمان نمی کردید که قرار گرفتن چنین چهره هایی در جلوی دوربین باعث واپس زدگی مخاطب از سوژه مستند می شود؟» گفت: «اگر روایت داستان به طرز مناسبی صورت گیرد هیچ گاه مخاطب سوژه را پس نمی زند. اما برای روایت جذاب و ساختی زیبا به شرایطی نیاز است. یکی از آن شرایط ایجاد رابطه خوب و صمیمی بین عوامل سازنده مستند با سوژه ( در پشت دوربین) است. مثلا در این مورد خاص در لحظه اول فهمیدم که این بیماری عبد الرحمن واگیردار نیست. از لحظه اول در یک لیوان آب می خوردیم و در یک بشقاب غذا می خوردیم و خلاصه چند روز با خانواده عبدالرحمن زندگی کردیم. امکان پذیر نیست که مستندساز در جلوی دوربین بتواند همه چیز را با سوژه به تصویر بکشد. باید سوژه قبل از آن در جریان قرار بگیرد. سوژه باید متوجه بشود که لنز دوربین برای چه در مقابلش قرار گرفته است. بسیار اهمیت دارد که ارتباط حسی و روانشناسی را با سوژه برقرار کنیم. از این رو باید یک روانشناس و مطالعه گر خوب و پژوهشگر خوب باشیم. مثلا در کردستان باید جامعه شناسی و روانشناسی لحظه ای خوبی داشته باشیم. و این جامعه شناسی و روان شناسیمان را به مرور در خدمت لنز و دوربینمان قرار بدهیم.»

نورانی پور با طرح این پرسش که «تفاوت من با یک گزارشگر خیابانی چیست و چه شاخصه هایی باید داشته باشیم برای ورود به مستند محض؟» خاطرنشان کرد: «تفاوت ما در همین معیارهای بالاست. اینکه با سوژه در پشت دوربین و جلوی دوربین ارتباط حسی و صمیمی خوبی برقرار کنیم و این حس را به مخاطب نیز عرضه کنیم. ما باید به کات تدوین هایمان حتی در سر صحنه نیز توجه داشته باشیم. اینها برای دست یابی به اثر مستند خوب ضروری است.»

نورانی پور ادامه داد: «همواره باید آغاز خوبی داشته باشید. تدبیر کارگردان برای شروع خیلی مهم است. باید یک شات لیست برای خود تهیه کنید. نمی توانید ندانسته پلان بگیرید. باید از قبل طراحی کنید. ما در 3 الی 4 روز همه این کارها را انجام دادیم. این 3-4 روز پژوهش شفاهی بود. پژوهش شفاهی آن چیزی است که در سینه شما می ماند و با مغز شما ترکیب می شود. به خاطر داشته باشید زمانی که به سراغ سوژه می روید با یک ذهنیتی می روید. شما باید نقشه داشته باشید که چگونه مخاطب را درگیر کنم؟ چگونه مخاطب ادامه دهد؟ اینکه شما لانگ شات بگیرید یا کلوز آپ بیشتر به استراتژی شما به عنوان فیلمساز برمی گردد. برای مثال من در این مستند اصلا نمی خواستم سوژه ها را متزلزل نشان دهم، لذا اجازه ندادم هیچ کدام گریه کنند. در کار مستند همگرایی عوامل خیلی مهم است و البته این به معنای این نیست که به عوامل اجازه دخالت در تصمیمات خود دهید.»

کارگردان مستند «جنایت در سکوت» درباره این فیلم گفت: «به اعتقاد من این مستند، مستند محض است که روایت یک خانواده آسیب دیده از جنگ است. اما اگر اسیر قالب های تعریف شده نباشیم موفق تریم. چون خود سوژه این حس را به شما منتقل میکند که من چه چیزی هستم. به اعتقاد من پژوهش چیزیست که بیشتر در دل کارگردان خواهد بود تا روی کاغذ. نه اینکه نیاز به نوشتن های روی کاغذ نیست. بلکه به این معنا که ارتباط حسی در پشت دوربین با سوژه خیلی بیشتر از تحقیقات روی کاغذ در ساخت مستند اثر دارد. اما وقتی تحقیقات روانشناسانه و جامعه شناسانه شما از فرهنگ و آداب و رسوم سوژه تمام شد و با او ارتباط حسی گرفتید و به سراغ کار رفتید باید تمام خود را بگذارید. باید 100 درصد توانتان رابه کار بگیرید. در غیر این صورت کم گذاشتن شما خودش را در کار نشان خواهد داد. شما باید سوژه را تسلیم خود کنید. شما تصمیم گرفته اید که اثری را خلق کنید. و باید همه چیز را به تبعیت از خود وا دارید. باید همه چیز را خودتان جفت و جور کنید. وقتی اراده کردید برای ساختن آنگاه باید همه چیز را تسلیم خود کنید.»

noranipour02

این مستندساز در پاسخ به این سوال که «چگونه توانستید با سوژه هایتان ارتباط صمیمی برقرار کردید؟» بیان داشت: «خیلی ساده. ما به بهانه یک آدرس پستی به خونه اینها رفتیم و به همین بهانه چهار روز بدون عوامل در خونه اونها زندگی کردم. نکته مهمی که باید بگویم این است که شما به پشتیبان داخل سوژه نیاز دارید. که این پشتیبان در مواقع لازم از شما حمایت کند. زیرا که افراد بالاخره به راحتی به شما اجازه ورود به حریم خودشان را نمی دهند. همیشه به یاد داشته باشید که روزهای اول نرم وارد سوژه شوید. به سوژه اجازه دهید تخلیه شود و مواردی را که از نظر خودش اهمیت دارد، ولو مقصود شما نباشد بیان کند. اگر سوژه عمیق گردد دیگر معلوم نیست بتوانید خواسته های خود را پیاده کنید. حتی عوامل ساخت نیز مهم است که با سوژه هم خوانی داشته و بتوانند با او ارتباط بر قرار کنند. من به خاطر دقت نکردن به همین نکات ساده بهترین سوژه ام را از دست دادم.»

وی درباره مدت زمان ساخت مستند خود بیان داشت: «تحقیقات و تصویربرداری کار تقریبا 12 روز طول کشید. تدوین نیز 20 الی 25 روز مفید در 3 ماه بود. نهایتا تقریبا 4 ماه طول کشید.»

مستند «جنایت در سکوت» یکی از رکورد داران گرفتن جوایز مستند در جشنواره های داخلی و خارجی در سال های اخیر است. برخی از جشنواره هایی که این فیلم در آنها برگزیده شده است عبارتند از: جايزه بهترين فيلم مستند در شانزدهمين جشنواره فيلم Sole Luna پالرمو ايتاليا، جايزه بهترين فيلم مستند از جشنواره فيلم رويش، جايزه بهترين فيلم مستند از جشنواره فيلم سينماحقيقت، جايزه بهترين فيلم مستند از جشنواره فيلم آوا، جايزه بهترين فيلم مستند از جشنواره فيلم جيپور هندوستان، جايزه بهترين فيلم مستند از جشنواره فيلم آكبانك تركيه، جايزه بهترين فيلم مستند از جشنواره فيلم SOLELUNA- selezione و … .

این فیلم داستان يكی از روستاهای مرزی شهرستان سردشت در طول دوران جنگ و بمباران شيميايی را روايت می كند كه در آن مادر خانواده هر فرزندی را كه به دنيا می آورد پس از چند سال مبتلا به تاول های شيميای شده و به مرور بينایی اش را از دست می دهد. اما در اين ميان عبدالرحمن فرزند كوچكتر خانواده برای ديدن مبارزه می كند…

بهروز نورانی پور، کارگردان و تهیه کننده این فیلم است. در پرونده او فیلم های دیگری همچون «زندگی زیر پوست من»، «ملاقات به سبک ایرانی»، «اینجا برف‌ها آب نمی‌شوند» و «یک گام پس از جنگ» دیده می شود.

جلسات حلقه نقد فیلم سفیر سابقه ای سه ساله دارد که تاکنون بیش از ۴۰ جلسه از آن برای مرتبطان تولید در سفیر برگزار شده است.

اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در print
اشتراک گذاری در email
اشتراک گذاری در facebook

آثار مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *