به گزارش سفیرفیلم، آیین رونمایی از مستند «جای خالی» دقایقی پیش از ساعت ۱۴:۱۵ در تالار ابوریحان بیرونی دانشگاه شهید بهشتی تهران آغاز گردید.
مجری برنامه در آغاز با بیان تاریخچه ای از مجموعه سفیرفیلم، در میان تشویق مخاطبان به معرفی عوامل مستند «جای خالی» پرداخت. وی طول مدت ساخت این مستند را ۱۴ ماه عنوان کرد و گفت: «مستند با موضوع فرهنگ عمومی در مصاحبه با کارشناسان و اساتید این حوزه به شیوه و چگونگی طرح صحیح این مسئاله پرداخته است.»
در این برنامه خانواده دانش آموزان حاضر در فیلم به عنوان مهمانان ویژه حضور دارند و به مرور وارد تالار ابوریحان بیرونی دانشگاه شهید بهشتی تهران می شوند.
در لابی تالار ابوریحان نمایشگاه عکسی با موضوع «سبک زندگی» به نمایش درآمده است که به احادیثی از کتاب مفاتیح الحیات اثر آیت الله جوادی آملی برای ترویج آداب صحیح زندگی اشاره دارد.
در ادامه اکران و رونمایی از نسخه نهایی مستند «جای خالی» با پخش این فیلم به مدت ۶۰ دقیقه انجام شد.
رجبی: تا فرهنگ نباشد تمدن نیز نخواهد بود
پس از نمایش فیلم دکتر رجبی دوانی٬ رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از کارشناسان حاضر در مستند به ایراد سخنرانی پرداخت. وی با تشکر از عوامل سازنده این مستند برای پرداختن به این موضوع غریب٬ بیان داشت: «در موضوع فرهنگ٬ همواره نگاه به گذشته لازمه کار است و کمک می کند بدانیم از کجا آمده ایم و چه بودیم.»
وی هیچ گروه بشری و مردمی ای را در جهان به دور از فرهنگ ندانست و گفت: «فرهنگ عبارت است از نحوه و شیوه ای که انسان برای تعامل خود با جهان اطراف٬ خود و دیگران انتخاب می کند. لذا اصل وجود فرهنگ بی معنا است و اساسا بدون فرهنگ زندگی محال بود.»
رجبی در ادامه گفت: «اگر مردمی در بخشی از زندگی خود در یک دوران کلان به یک آداب و اصول و شیوه خاصی برای تعامل با جهان اطراف خود دست یابند و این شیوه را نسل به نسل منتقل کنند٬ درواقع تمدن را خلق کرده اند. بنابراین تا فرهنگ نباشد تمدن نیز نخواهد بود. کسی که به دنبال تمدن جدیدی است باید در ابتدا فرهنگ جدیدی را به وجود آورد تا سپس خودبه خود تمدن خلق شود.»
وی فرهنگ در ادبیات قدیم ما را به معنای «ادب» دانست و خاطرنشان کرد: «انسان فرهیخته کسی را می گفتند که آداب درست زندگی عملی را می داند. ادب یا آداب یعنی بهترین روش را برای هر کاری را می شناسد. لذا به او آداب دان یا فرهیخته یا فرهنگ دان می گفتند.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «اما خود فرهنگ از نوع دیدگاهی که انسان به عالم، انسان و مبدا عالم هستی دارد، شکل می گیرد. لذا آن پاسخی که به چه هستم، از کجا آمده ام و به کجا می روم، فرهنگ را شکل می دهد. لذا فرهنگ با تغییر دیدگاه به وجود می آید تا خود به خود عینیت پیدا کند و تمدن جدیدی را شکل دهد.»
رجبی در انتها بیان داشت: «آنچه ما امروز شاهدش هستیم به هیچ وجه فرهنگ اسلامی نیست. لذا آنچه که باید به آن فکر کنیم مسائل دیدگاهی است که این مسائل دیدگاهی خودبه خود اتقضا می کند تا ما نحوه زندگی دیگری را برای خود متصور شویم و تا زمانی که ما به نوع دیگری از زندگی و مصرف و تولید فکر نکنیم، فرهنگی تغییر نمی کند. زمانی که شاهد ادبیات جدید، هنر نو، زبان غنی و اخلاق متفاوتی باشیم آن وقت می توان به ظهور فرهنگ جدید امیدوار شد.»
حاج حسین دشتی، شخصیت اصلی داستان مستند «جای خالی» و مقنی پرتلاش در مراسم رونمایی این مستند حاضر شده است.
تقدیر از حاج حسین مغنی و دانش آموزان
در ادامه کلیپ تصویری از معرفی حاج حسین دشتی برای مخاطبان پخش گردید و مجری برنامه با قرائت لوح یادبودی با حضور دکتر رجبی دوانی و از دستان کمیل سوهانی کارگردان و محمدصادق باطنی تهیه کننده مستند «جای خالی» و با تشویق مخاطبان به تقدیر از ایشان پرداختند.
در بخش دیگر برنامه فیلم کوتاه دیگری در معرفی دانش آموزانی پخش گردید که با حضور خود در مستند به مسئله فرهنگ پاسخ های جالبی ارائه کرده بودند. پس از پخش کلیپ و در حضور حاج حسین دشتی به تقدیر و اهدای جوایز به دانش آموزان پرداخته شد.
در ادامه با حضور عوامل مستند، حاج حسین مقنی، دانش آموزان، معلم و مادران آنها عکس یادگاری ای گرفته شد.
در بخش دیگر برنامه با حضور کمیل سوهانی کارگردان، محمدصادق باطنی تهیه کننده و محمدالیاس قنبری پژوهشگر مستند، نشست نقد و بررسی برگزار گردید.
سوهانی: بسیاری از مشکلات در عرصه سیاسی به دلیل نداشتن قدرت تحمل یکدیگر است
سوهانی در این نشست در ابتدا بیان داشت: «در عرصه فرهنگ کار کمی انجام شده است درصورتی که ریشه بسیاری از مسائل و معضلات کشور فرهنگ است. بسیاری از مشکلات در عرصه سیاسی به دلیل نداشتن قدرت تحمل یکدیگر است. فرهنگ مقوله مظلومی است و ما دقیقا بدین دلیل تصمیم گرفتیم، مستندی در این حوزه بسازیم.»
وی ادامه داد: «ما به قدر بضاعت و دانش خود سعی کردیم پردازیم به آنکه جای چه چیزی خالی است و باید به چیز پرداخت.»
محمدصادق باطنی، تهیه کننده این برنامه نیز در همین خصوص اظهار کرد: «ما در مواجهی که در سطح کشور و در بین مردم و مسئولین داریم مشاهده می کنیم به اینکه فرهنگ بدون توجه و دور واقع شده است. گرچه با معضلات فرهنگی هر روز مواجهیم اما خیلی راحت از آنها عبور می کنیم. لذا جای خالی تلاشی بود برای آن که قدر کمی بتوانیم گرد و خاکی که بر روی موضوع فرهنگ عمومی ایجاد شده است بزداییم تا به طبع آن فضایی ایجاد گردد تا بتوان بر روی مسئله فرهنگ عمومی بحث کرد.»
قنبری: متاسفانه فرهنگ دولت ستیزی و ملت ستایی ترویج شده است
قنبری نیز در خصوص کار پژوهشی این مستند بیان داشت: «ادبیات و گفتمانی در میان ما رایج است که من اسمش را می گذارم دولت ستیزی و ملت ستایی! اما باید دید این دولت از کجا آمده است؟ و فکر می کنیم فرهنگ چیزی است که مدیران محاط بر آن هستند و آن را اداره می کنند. اما توجه نداریم که این مدیران خود نیز شناور در این فرهنگ اند و در آن تنفس می کنند. لذا این تئوری که مدام ناکارآمدی ها را به دوش دولت بیاندازیم و مردم را منزه از آن بدانیم و بگوییم فرهنگ عمومی خوب است٬ درست نیست. فرهنگ عمومی مورد اشکال است.»
وی شکل گیری ایده اصلی مستند را قبل از طرح سوالات رهبری در استان خراسان شمالی در خصوص فرهنگ عنوان کرد و گفت: «متاسفانه این فرهنگ هم در میان ما است که تا رهبری بر مسئله ای توجه نکنند، ما نیز توجهی نمی کنیم.»
تحقیر فرهنگ خودی کمک کننده به فرهنگ نیست
قنبری پایان بندی مستند را شکوهمند و امیدبخش دانست و گفت: «تحقیر فرهنگ خودی و تنها انتقاد به خلق و خوی ایرانی، کمک کننده به اصلاح فرهنگ نیست. بلکه به زیبایی در این مستند به افقی روشن، امید بخش و فرهمند که همان پرواز است اشاره دارد.»
وی ادامه داد: «ما باید به فرهنگ پیشرو دست یابیم. فرهنگ پیشرو، فرهنگی نیست که جای خالی نداشته باشد بلکه فرهنگ پیشرو، فرهنگ پویایی است که مدام به دنبال پرکردن جای خالی ها است و در جهت برطرف کردن آن بر می آید. فرهنگ بدون جای خالی، فرهنگی است که به تمام و کمال رسیده است.»
کمیل سوهانی در انتها بیان داشت: «بسیاری مواقع جای یک گفتگو که بنشینیم و بحث کنیم تا ببینیم جای چه چیزی خالی است، خالی است. اگر چنین فضایی شکل گیرد در دل همین گفتگوها راهکارها پیدا می شود. ما در ابتدای این راه هستیم، لذا ابتدا باید با گفتگو، آسیب ها شناخته شود تا سپس راه حل ها یافت شود.»
در انتهای مراسم، به قید قرعه از میان شرکت کنندگان در نظرسنجی مستند «جای خالی»، به سه نفر از شرکت کنندگان در مراسم جوایزی اهدا شد.
گزارش تصویری این مراسم را می توانید از اینجا مشاهده نمایید.