به گزارش سفیرفیلم، قسمت نخست از مجموعه مستند سه گانه «روزگار نوکیسگی» به روایت مجید فضائلی منتشر شد. این مجموعه با نگاهی به وقایع تاریخ اقتصادی معاصر، سعی در شناسایی هرچه بهتر رفتارهای غلط اقتصادی در گذشته و نمایش آن در قالب تصویر دارد. قسمت نخست این مستند با موضوع فروش مدیریت نشده نفت در دوران پهلوی و حاصل پژوهش میز اقتصادی سفیرفیلم تهیه شده است.
در همین رابطه مجید فضائلی، نویسنده و کارگردان این اثر درباره ایده اولیه شکل گیری مستند به روزنامه جوان بیان داشت: این مستند پس از توافق هسته ای شکل گرفت که می شد حدس زد ایران و غرب به توافقی دست یافته اند. در حالی که در فضای کارشناسی حوزه اقتصاد خوشبینی زیادی وجود داشت.
وی افزود: ما به دنبال این بودیم که تصویری از چیزی که در ادبیات رسانه ای به اقتصاد پساتوافق و پساتحریم مرسوم است، نمایش دهیم. یک ایده این بود که برویم یک مرور تاریخی کنیم و شرایط مشابهی که در دل تاریخ وجود دارد را پیدا کنیم و بررسی کنیم. اگر خوب بود، تکرار کنیم و اگر بد بود، دیگر تکرار نکنیم.
این کارگردان خاطرنشان کرد: با بررسی دریافتیم در دو سه حوزه شباهت زیادی وجود دارد. به عنوان مثال قرار است بعد از برداشت تحریم ها فروش نفت ایران آسان تر و بیشتر شود. سهم ما در بازار جهانی زیاد شود و پول نفت راحت تر به دستمان برسد.
فضائلی ادامه داد: ما تجربه چنین اتفاقی را در اواخر دهه ۴۰ و اوایل ۵۰ داشته ایم؛ یعنی فروش نفت ایران بالا رفته بود و ایران راحت پول نفت را می توانست که خرج کند. از این بابت این دو برهه تاریخی بسیار شبیه هم بودند.
کارگردان مستند «دوران نوکیسگی» ادامه داد: مورد دیگری که در دوران پساتحریم خیلی مطرح است، ورود سرمایه گذاران خارجی به ایران است. ما در دهه پنجاه نیز چنین تجربه ای داشتیم؛ اینکه سرمایه های خارجی کجا رفت و چه اتفاقی افتاد! این دو مورد برای ما موردی تاریخی است که قصد داریم در این اثر آن را روایت کنیم.
وی افزود: هردوی اینها نشان می دهد بدون مدیریت کردن اتفاقی نخواهد افتاد؛ نه ورود سرمایه گذار خارجی و نه فروش نفت به خودی خود به اقتصاد کمک نمی کند. تجربه تاریخی ما دقیقا برعکس این بوده است و تورم های نجومی و آسیب های جدی را سبب شده اند که تجربه است.
فضائلی که خود دانشجوی حوزه اقتصاد است، بیان داشت: حرفی که در آن دوره مهم است و الان به درد ما می خورد این است که حواسمان باشد هیچکدامشان بدون مدیریت کردن خود به خود مفید نیست .
این کارگردان درباره مراحل تولید فیلم گفت: ما پس از رسیدن به پژوهش کافی در تاریخ اقتصاد ایران، فرآیند ساخت کار را آغاز کردیم و روزی که توافق وین انجام شد و مشخص شد این اتفاق رخ داده است، برای ما نیز مسجل شد که این مسئله تاریخی را بررسی کنیم.
وی ادامه داد: این دو روایت تاریخی را در قسمت های یک و دو تولید کردیم و قسمت سوم نیز به گونه ای است که ما اشتباهاتی که در گذشته اقتصاد ایران بوده را یادآوری کردیم. مثلا جایی نباید هزینه می کردیم و کردیم و آسیب دیدیم.
این کارگردان ادامه داد: به طور مثال ما در سال ۹۳ دو میلیون دلار واردات خاک گربه داریم. دو میلیون دلار خیلی رقم بزرگی نیست، اما در شرایطی که کشور دچار مشکلات اقتصادی است، این رقم نیز معنی پیدا می کند. دو میلیون دلار یعنی یارانه یک ماه کشور؛ همان چیزی که دولت مردان می گویند وقت پرداختش عذاب می کشند. ما از واردات خاک گربه می توانیم یارانه را تأمین کنیم!
فضائلی ادامه داد: یا در حوزه هایی سرمایه گذاری کردیم که بازده ای برای ما نداشت. مثلا کارخانه ای تاسیس کردیم و تجهیزات خریده شده و همه چیز مهیا بوده است، اما به دلیل مشکلاتی کوچک این کارخانه امروز فعالیتی نمی کند و یا واردات مانع کار آن شده است. در قسمت سوم به چنین موضوعاتی می پردازیم. اینکه مهم تر از مذاکرات و توافق، اتفاقاتی وجود دارد که باید بررسی دقیق شود.
کارگردان سه گانه «روزگار نوکیسگی» ادامه داد: در هر سه قسمت اشاره مشخص به مذاکرات و تصویر از آینده داریم، اما تحلیلی که ارائه می کنیم از روی دولت فعلی نیست و قرار است که از فضای تاریخی بهره ببریم. در کل بازخوانی تاریخی اولویت مهمی است. ترایخ آن هم لزوما مربوط به قبل از انقلاب نیست و در همین چند سال گذشته هم موضوعاتی داشتیم که باید بررسی شود. معتقدیم تاریخ باید مرور شود و نقاط ضعف و قوت مشخص شود.
وی درباره عوامل کار گفت: کارگردان کار بنده هستم. نویسندگی کار را بنده با کمک آقای عبدالرضا مهری نوشته ایم. الان قسمت اول آن نهایی و منتشر شده است؛ قسمت دوم به پایان نزدیک شده است و قسمت سوم نیز در فضای تولید است.
فضائلی نهایتا بیان داشت: قالب کار هر سه کار ترکیبی از تصاویر آرشیوی و موشن گرافیک است. مدت هر سه کار کوتاه است و عمدتا هم هدف گذاری اولیه برای مخاطبین رسانه های مجازی و شبکه های اجتماعی است. اما اگر شرایطش باشد می توان در قالب یک اثر سه اپیزودی در صداوسیما پخش کرد. اما طراحی اولیه کار برای شبکه های اجتماعی است پس مجبور بودیم که حجم کار را کم کنیم. مثلا قسمت اول این اثر که ما در ۶ دقیقه آن را تهیه کردیم، می توانستیم سه برابر این زمان بسازیم. ولی چون مخاطب های شبکه اجتماعی بودند ما کار را کوتاه کردیم و این چیزی است که داریم می بینیم.
گفتنی است مجموعه سه قسمتی «روزگار نوکیسگی» با نگاهی به وقایع تاریخ اقتصادی معاصر، سعی در شناسایی هرچه بهتر رفتارهای غلط اقتصادی در گذشته و نمایش آن در قالب تصویر دارد. قسمت نخست این مجموعه با موضوع فروش مدیریت نشده نفت در دوران پهلوی است.
برای مشاهده قسمت اول این مستند اینجا کلیک کنید.